“Όταν μία γυναίκα γίνεται μητέρα, είναι σαν να ανακαλύπτει την ύπαρξη ενός δωματίου, στο σπίτι που ζει εδώ και χρόνια” (Sarah Walker) ή αλλιώς, όλα αλλάζουν. Και αυτές οι αλλαγές συνδέονται άμεσα με το νευρολογικό σύστημα του γυναικείου εγκέφαλου.
Μάλιστα, ο εγκέφαλος της γυναίκας αρχίζει να επηρεάζεται και να αλλάζει πριν ακόμα γεννήσει, ήδη από την εγκυμοσύνη. Μετά από χρόνια ερευνών, οι επιστήμονες πρόσφατα άρχισαν να ξεκαθαρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει στον προμετωπιαίο φλοιό, τον μεσεγκέφαλο, τον βρεγματικό λοβό και αλλού. Η φαιά ουσία γίνεται πιο πυκνή, αυξάνεται η ενεργητικότητα σε περιοχές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση, το άγχος και την κοινωνική συμπεριφορά. Είναι εκείνες οι αλλαγές που προκαλούν την υπερπροστατευτικότητα, την απαράμιλλη αγάπη και τη συνεχή ανησυχία.
Κατά προσέγγιση μία στις έξι γυναίκες υποφέρει από άγχος και κατάθλιψη μετά τον τοκετό, ή από ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, όπως το συνεχές πλύσιμο των χεριών ή το να ελέγχουν συνέχεια αν το μωρό αναπνέει. Σύμφωνα με την Pilyoung Kim, επιστήμονα εξειδικευμένη στον μητρικό εγκέφαλο, “Αυτή είναι μία πτυχή των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών που συμβαίνουν στη γυναίκα τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό. Στις νέες μητέρες παρατηρείται το μοτίβο να σκέφτονται συνεχώς το ίδιο πράγμα, χωρίς να μπορούν να το ελέγξουν, όπως το αν το μωρό είναι καλά, αν το μωρό είναι χορτασμένο, αν κρυώνει και ούτω κάθε εξής. Οι αλλαγές λαμβάνουν χώρα σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Οι περιοχές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και το μητρικό ένστικτο αναπτύσσονται, με αποτέλεσμα, τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό οι γυναίκες να καταβάλλονται από ακαταμάχητη επιθυμία να φροντίζουν το μωρό τους”.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι για την επιστημονική κοινότητα η περιοχή της αμυγδαλής, το σύνολο των νευρώνων που σχετίζεται με τη μνήμη και με αντιδράσεις όπως ο φόβος και η επιθετικότητα. Η αμυγδαλή αναπτύσσεται στις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννηση ενός παιδιού και το πόσο θα αναπτυχθεί σχετίζεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες, άμεσα με το πώς θα συμπεριφερθεί μία νέα μητέρα. Μία αρκετά ανεπτυγμένη αμυγδαλή, για παράδειγμα, αυξάνει την ευαισθησία της γυναίκας απέναντι στις ανάγκες του μωρού της. Βλάβες στην αμυγδαλή μπορεί να επηρεάσουν και το δεσμό μεταξύ μητέρας και παιδιού.
Σε μία έρευνα του 2004 από το Journal of Neuroscience, βρέφη πιθήκων που είχαν βλάβες στην περιοχή αυτή, ήταν λιγότερο πιθανό να εξωτερικεύσουν τις ανάγκες τους ή να διαλέξουν τη μητέρα τους από άλλους ενήλικους πιθήκους. Η ικανότητα των βρεφών να ξεχωρίζουν τη μητέρα τους συνδέεται άμεσα με την αμυγδαλή. Η δραστηριότητα στην περιοχή της αμυγδαλής συνδέεται επίσης με τα δυνατά συναισθήματα που αναπτύσσει μία μητέρα για το μωρό της, σε σύγκριση με άλλα μωρά. Μία μελέτη του 2011, για την δραστηριότητα της αμυγδαλής στις νέες μητέρες, έδειξε ότι ανταποκρίνονταν πολύ πιο θετικά σε φωτογραφίες που έδειχναν το δικό τους μωρό να χαμογελάει, σε σύγκριση με άλλες φωτογραφίες χαμογελαστών μωρών και η εγκεφαλική δραστηριότητα αντανακλούσε αυτή τη συμπεριφορά. Μάλιστα, η μεγαλύτερη απόκριση της αμυγδαλής, συνδέθηκε με λιγότερο μητρικό άγχος και λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψη.